Oyunların çoçuklar üzerine etkisi..

Konu: Oyunların çoçuklar üzerine etkisi.. C.tesi Haz. 13, 2009 6:58 pm

Oyun Çocuklar için Niçin Önemlidir?
Çocuklar yapıları
nedeniyle oyun oynamayı severler. Oyun oynamaktan zevk alırlar ve bir
fırsat yakaladıklarında da hemen oynarlar. Oyun sırasında
karşılaştıkları zorluklar onları cezbeder. Çocuklar oyun
oynamayı neden sever? Çünkü; oyun içten
güdülüdür yani kimse onlara ne yapmaları veya nasıl
yapmaları gerektiğini söylemez. Eğer yetişkin oyuna uygun olmayan
şekillerde katılır veya onu yapılandırırsa o etkinlik oyun olmaktan
çıkar, etkinliğe karşı ilgi azalır.

Oyunun önemi konusunda şu noktalar üzerinde durulabilir:
“4 yaş grubu için
olan sınıfın bir köşesi tıp merkezi olarak düzenlenmişti.
Eldivenler, steteskop, not defteri, kurşun kalem konulmuştu. Selda
hasta için reçete yazmaya başlamıştı. Hastanın kaç
gün ilaç alması gerektiğini yazıyordu. Rakamları teker
teker yazıyordu. Bu sırada bir başka doktor olan Rana öğretmene
gelir ve reçetenin üzerine neler yazması gerektiğini
bilmediğinden şikayet eder. Öğretmen, reçetenin
üzerine doktorun ismini yazmasının gerektiğini söyler. Rana
harıl harıl kendi ismini reçeteye yazmaya başlar. Daha sonrada
yazmak istediği diğer şeyleri de reçeteye yazmaya başlar.”

Bu örnekteki Selda ve
Rana yeni bir etkinlik yapmayı seçmişlerdi: reçete
yazmak. Fakat her çocuk etkinliği kendi yetenek seviyelerine
uygun olarak yapmayı seçerler. Selda reçeteye sayıları
yazarken, Rana kendi ismini ve diğer isimleri yazmayı seçti.
Fakat her iki çocukta, daha evvel bildiklerinden veya
denediklerinden farklı, yeni bir durumla karşılaştılar. Yetişkin
farklılık için fırsat sağladı ama çocukların kendisi
karşılaştıkları problemi çözdüler, yani bildiklerini
yeni bir duruma uyarlayabilmek. Çocuklar meraklıdır. Yeni
şeyleri araştırmayı severler. Karmaşayı, zorlukları severler.
Şaşkınlık, sürprizler hoşlarına gider (Gottfried, 1985).
Selda ve Rana’nın
yaptıkları yazma işlemi karmaşık bir davranıştır ve çeşitli
motor, kognitif, sosyal-duygusal yetenekler gerektirir. Ortam
çocukların yeteneklerine göre etkinlik yapabilmelerinin
sağladı. Baskı yoktu. Çocuklarda çok zor veya çok
kolay bir etkinlikle karşılaşıp öfke (kızgınlık) duymadılar.
Öğretmende çocukları olumsuz değerlendirmedi. Bu
örnek, kendinden (içten)-güdülü oyunun
yararlarını belirten bir örnektir.
Oyun da çocukların kendisi gönüllü olarak, isteyerek detaylaştırır, karmaşık hale sokar.

Şöyle bir deney yapın:
değişik şekil ve renkteki blokları çocuklara verin ve neler
olduğunu gözlemleyin. Çocuklar belki kendine özgü
detaylı bir klasifikasyon sistemi geliştirecek (bulacak) ve blokları
ona göre ayıracaklardır. Veya bloklarla oldukça detaylı bir
dizayn oluşturabilirler. Bu tür bir
içten-güdülü etkinlik, çocuklara tüm
kırmızı blokları bir yere, tüm sarı blokları bir yere ayırmalarını
söylemekten çok daha değerlidir.(Rogers ve Sawyers, 1988).
Diğer bir görüşe
görede oyun çevreyi kontrol etme yollarından biridir. Oyun
sayesinde çocuklar şunu öğrenirler: “etrafımda bir
şeylerin olmasına veya değişmesine sebep olabiliyorum.” (Piaget,
1963).
Çocuklar
sebep-sonuç ilişkilerini anlamaya başlarlar ve kendi
davranışlarının sorumluluklarını almaya başlarlar. Çocuğa hassa
çevre ve yetişkinler olmadığı
zaman, çocuk umutsuzluk içinde vazgeçer. Bunun
sebebi de çevrelerinde çok az ya da hiç bir
etkilerinin olmadığını hissetmeleridir. Çocukların kendilerine
olan saygıları ve başarı-duyguları da olumsuz etkilenir (Connell, 1985;
Harter, 1983).

Çocuklar seçim
yapmayı öğrendikçe ve seçimlerinin sorumluluğunu
kabul ettikçe, hayatları üzerindeki kontrolleri de o derece
artacaktır. Oyun, çocukların deneme-yanılma yoluyla öğrenmelerine olanak sağlar.
Nedim’in anne-babası ona
2 yaşından itibaren yüzme dersleri aldırmaya başladılar. Bu
dersler 4 yaşına kadar devam etti. Her
seferinde Nedim daha fazla rezistans (tepki) gösteriyor,
kesinlikle yüzmeyi öğrenmiyor, denize bile girmek
istemiyordu. Tek sevdiği alçak suda oynamaktı. 5 yaşına
geldiğinde ebeveynleri artık bu işten vazgeçtiler ve sığ suda
arkadaşlarıyla oynaması için ona izin verdiler. Kısa bir
süre sonra Nedim suda oynamaktan gerçekten büyük
bir zevk almaya başladı. Daha sonra yüzen arkadaşlarını taklit
etmeye başladı. Birkaç gün içerisinde de derin suda
artık yüzebiliyordu. (Rogers ve Sawyers, 1988).
Burada da çocuğun
kontrol duygusuna sahip olması ve yetenekleri ve ilgilerini
bağdaştırabilmek önemlidir. Başarıyı yaşayan çocuklar
deneyimleri tekrarlamak istemekle kalmayacak, yeni ve daha zor şeyler
denemek içinde istekli ve cesaretli olacaklardır. (Harter, 1978,
1981; MacTurk, Vietze, Mc Carthy, Mc Quiston ve Yarrow, 1985).

Oyun çocuklara başarı
için fırsatlar verir. Oyunda çocuklar neyin yapılıp,
neyin yapılamayacağını öğrenene kadar inatla denerler. Oyunda
minimum ceza vardır. Bu inatla deneme yetişkinlikte de devam eder.
Çocuklara gelişimsel olarak uygun deneyimlerin yaşatılmaması,
ilgi, istek, amaçlarının önemsenmemesinin sonucu öfke,
başarısızlık ve öğrenmeye karşı ilgi eksikliği olacaktır.
“Eğer çocukların öğrenmelerini istiyorsak,
oynamalarına izin vermeliyiz.” Oyunda çocuklar kendi
hızları ve istekleri, kendilerine göre öğrenme fırsatları
bulurlar (Gottfried, 1985). Çocuklara
içten-güdülü etkinlikler doğal bir memnuniyet
verir (Gottfried, 1985). Çocuklardan motivasyon geldiğinde,
etkinliğin kendisinden hoşlanırlar. Bu da bir kere daha oyunun değerini
(önemini) gösterir.

Çocuklar için
oyun-öğrenme ve iş’in bir farkı yoktur. Çocuklar
oynadıkları zaman öğrenirler ve her dakikasından zevk alırlar.
Çocukların öğrenmek için sonsuz merakları, istekleri
vardır. Ancak yetişkinlerin yanlış tutumları nedeniyle bu istek, merak
giderek azalır. “İşini bitirdikten sonra oynayabilirsin.”
şeklinde bir ifade çocuklara öğrenme ile çalışmanın
birbirinin zıttı etkinlikler olduğunu öğretir. Bu tür
içten-güdülü etkinlikleri, ödevleri bitirmek
için ödül olarak kullanmak, çocuklara
öğrenme ve iş’in dıştan-motivasyon gerektirdiğini
öğretir.

İ
çten-motivasyonlu bir
davranışı teşvik etmek için övgü ve ödüllere
gerek yoktur (Leeper, Greene ve Nisbett, 1973). (Bunun sonucuda sadece
bir ödül almak amacıyla birşey yapmaktır.) Gottfried, Smith
ve Vollstedt (1985)’e göre; içten gelen motivasyon
oyunun bir sonucudur.

**Yazı tipinin ayarlayamadım..

Moderatör Mesaj Sayısı : 121 Kayıt tarihi : 30/05/09

bilgi için saol

» İlk konunuz:Oyunun yaşam üzerindeki etkisi